Van voor gek verklaard, opgesloten en opgejaagd ‘sektekind’ tot specialist bij de
politie.

Ongeveer anderhalf jaar geleden kreeg ik een mail en vol verbazing liep ik na het
lezen van de mail naar Lisette. (Echtgenote). Ik zei: ‘Lies als dat Jan van de Winden
niet is? Dat is al meer dan 35 jaar geleden’. Ik weet het nog als de dag van gisteren
Ik begon mijn werkzame hulpverleningsleven op de acute opname afdeling genaamd
B4 van het Willem Arntsz Huis te Utrecht. Jan werd binnengebracht. Een jong jochie
vol met levenslustige bravour, de herinnering van de stoeipartij en de mooie
gesprekken die ik met hem had. En direct het gevoel dat onder zijn tegendraadse
gedrag een goede gozer zat, die helemaal niet gek was. De psychiater gaf hem al
snel een stempel. Als broekie kreeg ik daardoor mot met de psychiater door tegen
zijn geleerdheid in te gaan. Ik zei tegen de psychiater: “als hij gek is dan ben ik het
ook”!
Het gevoel onderhuids bekroop me, dat zijn gedrag door andere krachten werden
aangejaagd. Wat voor aanjagende krachten dat waren wat zijn gedrag toen
veroorzaakte had ik echt geen weet van, volgens mij niemand van de professionals
toen.
En dan krijg je 35 jaar later een mail van Jan. Ik heb hem meteen opgebeld en hij
moet ongetwijfeld de verbazing aan mijn stem gemerkt hebben. Een week later zaten
we in eetcafé de Poort op de hoek van het ledige Erf. Niet ver van de kliniek waar we
elkaar hebben leren kennen. Drie uur lang wisselden we onze ervaringen uit over
onze zienswijze en hoe we het allebei hebben beleefd. Je moet je voorstellen dat je
na 35 jaar tegenover elkaar zit en elkaar aankijkt. Niks zeggend, een niet te
beschrijven gevoel komt dan over je heen, versterkt door de stilte die valt en ik alleen
de woordjes kan zeggen: ‘Jeetje Jan’. Jan zou me later nog meer verhalen gaan
vertellen waardoor veel dingen duidelijk zouden worden.
Nieuwsgierig als ik was vroeg ik wat maakte dat hij gemaild had en wat hij nu deed?
Jan zei:
‘Ik heb je gemaild, omdat je de meest gesloten harten wist te bereiken waaronder ik.
Ik denk dat ik het ook fijn vind je te laten zien dat het goed met me gaat. Een stuk
dankbaarheid voor hoe jij mij zag, niet gek of lastig maar als mens. Je had al vroeg
door dat er iets niet klopte. Dat verhaal heb ik nu als volwassene wel kunnen delen.
Als kind had ik daar de woorden niet daarvoor. Ik begeleid nu politieteams en ben
leidinggevende bij teamontwikkeling. Daarnaast expert op het gebied van sekten en
gesloten gemeenschappen. Jij Harry, kijkt op een manier naar mensen waar de
politie veel van kan leren. Daarom heb ik jou gevraagd om samen de training ‘
omgang verwarde personen’ te ontwikkelen’.
Een maand later zaten Lies en ik bij Jan in zijn huis met zijn vriedin en vertelde hij
zijn hele verhaal. Het was te gek voor woorden om waar te kunnen zijn. Het verhaal
wat we over ons uitgestrooid kregen was zo overweldigend dat we niet instaat waren
om het te kunnen na vertellen.
Een paar maanden later had ik zijn boek in handen met zijn indrukwekkende
levensverhaal. Het gaat vanaf kindsaf aan over zijn strijd en hoe hij strategisch de
kracht heeft gevonden te ontsnappen aan een gesloten gemeenschap door zaken

anders te leren vasthouden, want al lezend vermoed ik dat het er helemaal van
loskomen een utopie is. Dit boek is een must voor eenieder, want als je het eenmaal
opengeslagen hebt laat het je niet meer los. Het boek is meer dan een verhaal, het is
een lerend boek, een boek waar je wordt ingezogen. De manier waarop hij
manoeuvreert tussen al die ‘duivelse spiralen’ en later de moed had het monster in
de bek te kijken heeft mij echt gegrepen.
Harry Gras