Tegenwoordig heb ik het genoegen om het prachtige vak bemoeizorg uit te oefenen op het platteland. De problematiek verschilt daar niet zoveel van die in de stad. Ook op het platteland heb je mensen met problemen op meerdere levensgebieden, zoals wonen, sociale contacten, zelfzorg en op het gebied van administratie, financiën, verslaving en je hebt mensen die volledig verstrikt raken in hun eigen gedachten.

Gemeenschapszin

Wat ik wel meteen voel en merk is dat de mensen waar ik nu mee werk veelal zelf zijn opgegroeid in kleine buurtgemeenschappen. Er heerst hier nog gemeenschappelijke verantwoordelijkheid, mensen kennen elkaar vaak al jaren of zijn samen opgegroeid. Ik merk dat het een speciale waarde is. De waarde van gemeenschapszin, community, het voelen van de verantwoordelijkheid naar de ander toe. Ik hoor het terug in hun manier van communiceren.

‘Ik ken deze mevrouw bijna mijn hele leven’, ‘dat moet die man wel zijn die achter ons woont’, ‘dat is jarenlang mijn buurmeisje geweest’, ‘mensen, het gaat niet goed met de huisarts, we moeten wat gaan doen’, ‘opname? Deze vrouw woont hier drie straten verderop, we kunnen daar makkelijk een paar keer per dag langsgaan.’

Er heerst een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Mogelijk is het van kinds af aangeleerd om mensen die het minder hebben erbij te houden. Het lijkt op een tegeltje wat in hun hoofd gebeiteld is.

Het is heerlijk om dat ‘erbij blijven halen’ en de gemeenschappelijke verantwoordelijkheid te ervaren. Het doet me terugdenken aan mijn jeugd. Ik ben opgegroeid in de wijk Wittevrouwen, toen dat nog een arbeidersbuurt was. Vanzelfsprekend waren de extra ogen er en keken de mensen naar elkaar om. Het touwtje hing altijd buiten de brievenbus.

Verwondering 

Laatst ging ik mee naar een man waar het niet goed mee ging. Hij is tegen de 70 en we willen hem bij de club houden, zodat hij er niet aan onderdoor gaat. Als we aankomen bij zijn huis staat de dierenambulance voor de deur. Mijn voorspellende brein denkt direct dat hij mogelijk zijn dieren verwaarloost. Maar het zit helemaal anders. Er stapt een vrouw uit de ambulance met twee zakken voer en ze vraagt of wij ook bij dat nummer moeten zijn. Dan vraagt ze of ik twee zakken voer aan hem wil geven. Karel is nog niet thuis.

Als we naar het huis lopen zie ik tot mijn verwondering dat de sleutel in de voordeur zit. Ik denk niet aan vroeger, aan ons touwtje dat uit de brievenbus hing, maar dat hij die sleutel wel vergeten zal zijn, of misschien is er wat ernstigs aan de hand. We bellen aan, geen gehoor, we kijken door zijn raam en roepen zijn naam. Dan gaat er een deur open aan de andere kant van de straat. De overbuurman roept: ‘hij komt eraan hoor, hij komt achterom.’

Eenmaal binnen laat ik mijn verwondering blijken over de sleutel in de voordeur. De man kijkt me op zijn beurt verbaasd aan en vertelt dat ze alles van hem mogen hebben, als ze maar van zijn plantjes en zijn dieren afblijven. Ook vertelt hij dat de deur nu dicht is, maar dat hij hem meestal gewoon heeft openstaan.

Mijn collega schudt vast zijn hoofd over zo’n stadse opmerking. De eerste zin die zij naar hem uitspreekt is als vanzelfsprekend: ‘We blijven je erbij halen.’ 
‘Jaja, als je maar van mijn biertje afblijft’, is het antwoord.

Vertrouwen

Het naar elkaar omkijken, de extra ogen, de sleutel in de voordeur, het kan gelukkig nog. Ik hoop dat het geen uitzondering wordt en dat deze vorm van preventieve vorm van bemoeizorg, die eigenlijk normaal is, niet opgevuld gaat worden door allerlei methodieken waar weer een patent op wordt geheven en die distantie in de hand werken. Laten we in plaats van al die methodieken gewoon de sleutel in de voordeur laten zitten of het touwtje uit de voordeur laten hangen. Ik weet dat het niet altijd haalbaar is, het is meer een symbool en goed om te zien dat het nog kan.

Weg van het wantrouwen. Dat we weer waarde hechten aan het vertrouwen. De sleutel heeft mij in ieder geval weer teruggebracht naar mijn jeugd en naar waar het echt om gaat. Die man laat niet zomaar de sleutel in de deur zitten. Wat hij ermee vertelt is hoe hij vanuit zijn geschiedenis kijkt naar het begrip vertrouwen en wie het vertrouwen waard is. En net zoals wij heeft hij daarbij bepaalde dromen of idealen over relaties.

Bedankt voor het vertrouwen en voor deze les.

Wie geen vertrouwen in anderen stelt, zal ook nimmer het vertrouwen van anderen winnen.
Lao- Tse –