Agricultural Resource Centre in Kampala.
Grace Nakiguli van Help Her International vertelt dat we vroeg op moeten want ze wil er op tijd zijn. 6:45 gaat de wekker. Grace is al drie kwartier op en maakt samen met jjajja(Oma) het ontbijt klaar. Het is dit keer een simpel ontbijt in tegenstelling tot de andere dagen. Banaan, gekookte eieren en pasteitjes in bladerdeeg. 8 uur weg, Cranimar, de buurman ophalen, die hebben we een hek gegeven, zodat hij ook als man mee kan doen met het Life AGAIN project. Op weg naar het Resource Centre. In de auto lachen we dat wij de enige twee mannen zijn en dat het goed zou zijn als er een project zou zijn voor Help Him, want we hebben het zwaar. We hebben vooral last van ons rug als de vrouw moet bevallen. Al die spanning is niet niks!
8:45 komen we aan bij het Resource Centre. Grace loopt veel heen en weer en is gezond gespannen, ze vertelt ons dat ze de gezichten van de 20 vrouwen (de chair leaders) wil zien als ze door de deur komen. Hoe zouden ze reageren als ze al die mooie groenten zien die je kunt verbouwen. De eerste taxi komt eraan. Er komen 14 vrouwen uit. Prachtig gekleed. Het is een pallet van kleuren. Ze zijn opgewonden, voor de meeste is dit een uitje en sommige komen het dorp helemaal niet uit. We worden met een grote glimlach en een box welkom geheten. Hé Nanyanzi (Lisette) Hé Mubiru (Harry). Het harde gelach komt als een golf over ons heen. Het is knap als je niet mee gaat lachen. Ze komen door de deur van het Resource Centre en zien meteen de bakken met de groenten erin. Het geklik van de camera’s en het zalvende zingende geluid van de Ugandese taal klinkt als muziek in onze oren. Nu trouwens nog want terwijl ik deze blog aan het schrijven ben hoor ik het zingende geluid nog, het is net of ik een schelp te lang tegen me oor heb aangehouden.
Het community gevoel meemaken en voelen
Voor ons is dit moment van ‘ja, hier doen we het voor’. De cirkel is rond. Twee maanden geleden gingen we elke dag naar de dorpen toe. Armzalige dorpen, Armoede, verlaten vrouwen en meisjes met veel kinderen. Een ruw bestaan. Niet wetende of je de volgende dag wel eten op tafel kan zetten voor je kinderen. Ze pakken deze mogelijkheid aan om hun eigen broek op te houden. Zodat ze hun kinderen te eten kunnen geven en wat geld kunnen verdienen door de groenten op de markt of in een drugstore te verkopen. Het schoolgeld dan kunnen betalen voor hun kinderen. Veel gezinnen eten alleen bonen en groenten zijn te duur.
Het hele traject hebben we vanaf dichtbij kunnen meemaken. Van niks naar waterkannen en zaden brengen, zakken met grond waar groentes in worden verbouwd. Banden en halve flessen. Je kunt het zo gek niet opnoemen of ze stoppen ergens wel aarde in om groentes te verbouwen. Het community gevoel mogen meemaken en voelen. Dat gevoel heeft ons systeem door elkaar geschud en menig keer zeiden we tegen elkaar:’ wat zijn we toch ver van onszelf verwijderd met al die luxe en geklaag. Het delen en er voor elkaar zijn zit in de genen. Zij hebben een deel van dat gen aan ons gegeven. Wat maakt dat we de wereld vanuit een ander perspectief zijn gaan zien. De warmte, het optimisme, het geduld, het delen en nog eens delen, het samenwerken, de kracht van de dames. De wauw, wauw en nog eens wauw.
De Bisheko’s die ons meer dan twee maanden hebben opgenomen in hun familieleven. Hoeveel mensen ik hier wel niet over de vloer heb gezien is niet meer te tellen.
We hebben avonden gezeten en ze vertelden over hun tradities, rituelen, de problemen. Moet je jezelf maar eens voorstellen dat je de vraag krijgt om een echtpaar in huis te nemen voor meer dan twee maanden. De eerste basale reactie kan ik al raden.
Wij vergeten die mooie Ugandese lach nooit meer
Wat we hebben geleerd van de Bisheko’s? Is: dienstbaarheid. En ik wil graag het woord dienstbaarheid, het dienstbaar zijn voor jullie beschrijven, maar ik kan het niet overbrengen. Het is niet onder woorden te brengen. Ik wil ook niet in allemaal superlatieven schieten, want wat wij hebben in het westen mogen we koesteren, al voelen we nu ook de nadelen van deze welvaart. De factor tijd en woorden als bezinning, retraite, tijd nemen voor jezelf, burn -out, er een jaar tussen uitgaan, zo toe zijn aan vakantie enz. Deze woorden hoor ik al heel mijn werkend en studerend leven. Bij de factor tijd staan deze dames niet stil. Of nemen ze en beleven ze tijd op een andere manier? Ze geven aan dat ze blij zijn dat ze leven. De verhalen die we horen zijn schrijnend, om te huilen en om kippenvel van te krijgen. Zij gaan maar door en komen zo vrolijk en positief over. We vergeten die mooie Ugandese lach nooit meer. Dankzij dat we hier ruim twee maanden het echte Afrikaanse leven mochten ervaren, hebben we erg geen grip op gekregen. Dat is ook Afrika! Wordt er dan hier gezegd. Wat is het nut en de noodzaak om er grip op te krijgen vertelde een ober al in onze eerste week. Wat we wel in levenden lijve mochten zien, ervaren en voelen is de kracht van de overlevingsmodus van de vrouwen in dit project. IJzersterk dag en dag uit. Nadenken over is dan een lastige want er moet eten op tafel komen.
En dan schiet de gedachte me opeens te binnen dat mijn ogen zijn geopend, meer dan dat, ze zijn wijd opengesperd en dat verwondert en verbaast me nog het meest. We dachten, dat toen de vrouwen de eerste training kregen over thuis tuinieren en niet wisten hoe dat moest, hoe kan dat nou? Terwijl je internet hebt en je eigen land één van de vruchtbaarste landen van de wereld is. Je stopt iets in de grond en het komt naar boven. Het is simpel. Het antwoord is dat deze overlevers er geen tijd voor hebben of de tijd er niet voor kunnen nemen en er niet bij stilstaan dat zoiets in Uganda bestaat.
Wat kan je doen? Zij zijn aan het overleven
Het levende bewijs is dat als je mensen naar een andere plek meeneemt ze daadwerkelijk zien dat het kan. Ze op die andere plek informatie krijgen van gemotiveerde vaklui, dan worden ogen geopend.
Het is te maf voor woorden, mijn maat Rokus Loopik en ik verzorgen al jaren dit concept met groot succes, genaamd Gras/loopik learning experiences. Het is Lisette en mij wederom overkomen, onze ogen zijn wijd open gegaan.
Da je met een klein beetje delen al een leven kan redden, dat weet iedereen en zien we dagelijks op alle sociaal media. Het blijven dan toch nog plastic woorden. Totdat je er daadwerkelijk midden inzit.
Ik klap mijn laptop dicht, en neem hem mee naar Lisette die op de veranda zit, ik lees mijn gedachtenspinsels voor die ik net heb opgeschreven. Ze gaapt, Jeetje zegt ze waar haal je het vandaan? Als je het wilt aanpassen? Ja morgen ik ben nog op van de indrukken van vandaag.
Er wordt geroepen door het kleine luikje van de grote ijzeren roldeur. Veel huizen zijn omringd door grote muren. Jjajja roept Lisette er is iemand aan de deur. Jjajja komt aansjokken. Ze roept wat in het Ugandes. De grote stalen schuifdeur gaat open en er staan verschillende mannen. Wat is dat nu weer? Soms begrijp ik er helemaal niks van, maar ja zo gaat dat in Uganda!
